Profilaktyka onkologiczna — jak uchronić się przed nowotworem?

Nowotwory to jedne z najbezpieczniejszych chorób współczesnego świata, na które nie znaleziono skutecznych metod leczenia. Prowadzone badania wykazują, że rocznie rak diagnozowany jest u 170 tys. Polaków, a umiera z tej przyczyny aż 100 tys. osób. Niestety nadal w większości wypadków nowotwór diagnozowany jest zbyt późno, co znacznie zmniejsza szanse jego wyleczenia. Na szczęście profilaktyka onkologiczna, zmniejsza szansę zachorowania na raka. Na czym ona polega?

Zrezygnuj z papierosów i unikaj alkoholu

Choć wiele osób z tego sobie nie zdaje sprawy, to właśnie tytoń jest jednym z najbardziej śmiercionośnych czynników współczesnego świata. Palenie, nie tylko papierosów, lecz także cygar, czy fajki skraca życia o 13-15 lat. W Polsce palenie przyczynia się do śmierci 86 tys. osób rocznie. Ryzyko zachorowania na raka płuc jest ściśle powiązane z ilością wypalanych papierosów oraz długością trwania nałogu.

Badania wykazały, że w dymie papierosowym znajduje się aż 40 różnych substancji kancerogennych. Są one odpowiedzialne, nie tylko za rozwój raka płuc, lecz także jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, a nawet pęcherza moczowego, czy też trzustki. Dlatego też jednym z najistotniejszych działań profilaktyki nowotworowej jest rzucenie palenia.

Zadbaj o zdrową dietę i właściwą wagę

Coraz częściej lekarze i specjaliści zajmujący się profilaktyką chorób nowotworowych i cywilizacyjnych podkreślają znaczenie diety i właściwej wagi dla naszego zdrowia. Dieta zawierająca duże ilości cukrów prostych, węglowodanów, oraz tłuszczy pochodzenia zwierzęcego sprzyja rozwojowi takich chorób jak cukrzyca, miażdżyca, oraz nowotwory. Właściwa dieta, chroniąca przed rozwojem licznych chorób musi zawierać przede wszystkim dużą ilość warzyw i owoców, które powinny stanowić połowę tego, co jemy każdego dnia. Co więcej, zaleca się, by stosunek ilości spożywanych warzyw do owoców wynosił 4:1. Warzywa i owoce stanowią doskonałe źródło niezbędnych dla zdrowia witamin C, E, z grupy B, A oraz K, a także naturalnych antyoksydantów między innymi selenu, polifenoli, czy resweratroli. Są to związki chemiczne chroniące organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Zdrowa dieta powinna zwierać małe ilości czerwonego mięsa, które lepiej zastąpić jajkami, rybami, czy wysokobiałkowymi roślinami strączkowymi. Dla prawidłowej funkcji jelit niezbędne jest spożywanie odpowiedniej ilości błonnika oraz probiotyków, zawartych między innymi w jogurtach i kefirach oraz kiszonkach.

Niezbędne w profilaktyce nowotworowej badania można wykonać w Dolnośląskim Centrum Ginekologii i Zdrowia Rodziny https://www.dcg.wroclaw.pl/.

Ćwicz regularnie

„Ruch to zdrowie” i to dosłownie. Odpowiednia dawka aktywności fizycznej zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór oraz takie choroby jak cukrzyca, czy miażdżyca. Podczas ćwiczeń krew szybciej krąży, dzięki temu jest lepsze dotlenienie komórek organizmu, również mózgu, co poprawia, zdrowie, koncentracje i łagodzi objawy stanów lękowych, czy depresyjnych.

Zalecana minimalna ilość ruchu to 30 minut dziennie, jednak wartość ta jest zależna od trybu życia. Osoby, które mają pracę siedzącą, a do pracy jeżdżą samochodami, muszą znaleźć więcej czasu na ruch. Ilość czasu poświęcanej na aktywność fizyczną jest również zależna od formy aktywności, jaką wybieramy. Jeśli decydujemy się na lżejsze aktywności np. spacer, wtedy potrzebna jest większa ilość czasu, jeśli jednak zastąpimy spacer intensywniejszym treningiem, będzie mógł być on krótszy. Z badań wynika, że 1 minuta ćwiczeń o umiarkowanym wysiłku odpowiada 6 minutom lekkiej aktywności. Najważniejsze jest, by obie formy łączyć ze sobą i dopasowywać do możliwości i potrzeb organizmu.

Pamiętaj o badaniach profilaktycznych

Naukowcy i lekarze zgodnie podkreślają znacznie badań kontrolnych w profilaktyce onkologicznej. Im wcześniej nowotwór zostanie wykryty, tym jest większe prawdopodobieństwo jego wyleczenia.

Badania w profilaktyce nowotworowej dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Panie powinny szczególnie zadbać o regularne samobadanie piersi oraz wizyty kontrolne u ginekologa z wykonaniem cytologii. W ten sposób można wykryć raka piersi lub szyjki macicy na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Panowie powinni regularnie wykonywać samobadanie jąder, co ułatwia wczesne wykrycie raka jąder.

Kolejnym badaniem ułatwiającym wykrycie raka jest analiza poziomu markerów nowotworowych. Są to różne związki chemiczne, głównie białka, których poziom ulega zmianie, jeśli w organizmie rozwijaj się nowotwór. Poszczególne markery są charakterystyczne dla różnych typów nowotworów. W ten sposób można wykryć między innymi nowotwór piersi, jelita grubego, jądra, wątroby, żołądka, macicy, płuc, czy trzustki.

Do badań kontrolnych umożliwiających wczesne wykrycie raka zaliczana jest również diagnostyka obrazowa, taka jak USG, mammografia, czy kolonoskopia. Po przekroczeniu 50 roku życia warto wykonywać regularnie.