Odwodnienie u dziecka – jakie są objawy ?

Wbrew pozorom odwodnienie u dzieci występuje bardzo często. Każdego dnia skóra malucha wydala z siebie wodę ochładzając tym organizm. Przebyte choroby mogą spotęgować wydalanie płynów. Do najczęstszych dolegliwości, które sprzyjają temu zjawisku są między innymi gorączka, biegunka i wymioty. Również przy cukrzycy warto pamiętać o prawidłowej podaży wody. Niemowlęta są bardziej narażone na odwodnienie gdyż tracą wodę szybciej niż dorośli. Należy wiedzieć, iż odwodnienie dziecka to bardzo niebezpieczny stan, który zagraża zdrowiu a nawet życiu.

Rodzaje odwodnienia

Wyróżniamy trzy rodzaje odwodnienia: lekkie, umiarkowane oraz ciężkie.

Odwodnienie lekkie – pojawia się przy utracie 2% wody. Jest to niewielki niedobór elektrolitów takich jak sód czy też potas. Wiąże się z suchością śluzówek i jamy ustnej. Jest to niegroźny stan, którego doświadcza wiele dzieci gdyż łatwo go przeoczyć. Maluch bowiem zachowuje się i funkcjonuje normalnie. Nie powinno się jednak tego bagatelizować ponieważ może to prowadzić do głębszej utraty płynów a co się z tym wiąże- poważnymi skutkami zdrowotnymi.

Odwodnienia umiarkowane – warto skonsultować z lekarzem i podjąć odpowiednie środki leczenia. Występuje ono przy utracie 6% wody u niemowląt natomiast 10% u dzieci starszych. W tym przypadku można zauważyć widoczne zmiany w zachowaniu brzdąca, który jest pobudzony i niespokojny. Wiąże się to również ze spadkiem sprawności intelektualnej oraz ruchowej. Także widocznie przyspieszony rytm serca.

Odwodnienie ciężkie – to stan, w którym dziecko potrzebuje niezwłocznej hospitalizacji gdyż istnieje zagrożenia życia. To utrata >15% substancji. Charakterystyczny jest spadek ciśnienia krwi. Występują zaburzenia pracy mózgu, którego 75% stanowi woda.

Stopień odwodnienia możemy rozpoznać również, porównując wagę sprzed odwodnienia i od razu po nim. Jednak nie zawsze jest to proste. Dlatego też lepiej sugerować się objawami charakterystycznymi dla poszczególnych rodzajów.

Objawy odwodnienia

– suchość w jamie ustnej,

– zapadnięte ciemiączko,

– zmiana głosu na chrapliwy,

– rzadkie oddawanie moczu,

– zmieniona barwa moczu na ciemniejszy,

– dziecko odmawia jedzenia i picia,

– słabe krążenie krwi czego wynikiem są zimne kończyny,

– zapadnięte oczy,

– wydłużony nawrót kapilarny,

– płacz bez łez (nie dotyczy to dzieci do drugiego miesiąca życia gdyż jest to u nich naturalne),

– senność i apatyczność,

– przyspieszone tętno,

– rozdrażnienie i pobudzenie,

– brak sprężystości skóry.

Odwodnione dziecko- postępowanie

W przypadku odwodnienia lekkiego do umiarkowanego najlepszym sposobem jest podaż płynów doustnie. Jest to skuteczne, wygodne oraz bezpieczne. Także to sposób tańszy gdyż w aptekach dostępne są preparaty bez recepty do rozpuszczenia, które mają wspomagać pobieranie wody przez organizm- guma guar i skrobia. Istnieją również Doustne Płyny Nawadniające (DPN)  o specjalnym składzie, który zapewnia dobrą osmolalność oraz odpowiednią ilość sodu i glukozy co odpowiada za szybkie wchłanianie wody. Według zaleceń specjalistów należy podawać 75 ml DPN na kilogram masy dziecka. Jeśli towarzyszą temu wymioty lub biegunka powinno się uzupełniać bieżące straty. Używanie tego sposobu składa się z dwóch faz :

– faza intensywnego nawadniania – trwająca cztery godziny w ciągu których należy spożyć około 50-100 ml na kilogram masy.

– faza nawadniania podtrzymującego – 5–10 ml DPN na kilogram masy ciała po każdym biegunkowym stolcu i 2–5 ml na kilogram masy ciała po każdym epizodzie wymiotów

Jeśli jednak nawadnianie DPN jest nieskuteczne a stan pociechy pogarsza się podejmuje się decyzję o nawadnianiu dożylnym w warunkach szpitalnych. Lekarz prowadzący zleca wtedy również badania kliniczne aby poznać przyczynę, którą często może być choroba między innymi cukrzyca lub problemy z nerkami, które prowadza do tak zwanej poliurii, czyli nadmiernego oddawania moczu. Pobyt w szpitalu to niemiłe doświadczenie dla każdego – zwłaszcza dla maluszków, dlatego sprawdź jak zapobiec odwodnieniu.

Odwodnienie u dzieci- zapobieganie

Nawadnianie jest szczególnie ważne w sezonie letnim. Wzrasta temperatura więc naturalnym zjawiskiem w organizmie zarówno dorosłych jaki i dzieci jest ochładzanie. Odbywa się to poprzez wydalanie wody w postaci potu poprzez gruczoły potowe. Powinniśmy zwracać uwagę na odpowiednią ilość dostarczanych płynów niemowlętom gdyż są one zależne od osób starszych i bardzo łatwo u nich o odwodnienie. Niektóre dzieci niechętnie sięgają po wodę. Można zachęcić je do jej picia poprzez dodanie owoców. Taki napój jest nie tylko smaczniejszy, a również dostarcza maluchom wiele cennych składników mineralnych i witamin. Ponadto warto zadbać w tym okresie o dietę. Należy wybierać produkty pełnoziarniste takie jak makaron, kasze i chleb są one łatwo dostępne, posiadają wiele mikro i makroelementów : sód, potas, wapń, magnez, błonnik, mangan, żelazo i fosfor, które mogą zapobiec odwodnieniu. Można też spożywać więcej warzyw i owoców, które składają się głównie z wody np. ogórki, pomidory, rzodkiewki, cukinia, truskawki, arbuz, pomarańcza czy też grejpfrut (ponad 90% zawartości wody). Podaż płynów jest również bardzo ważna gdy malec ma biegunkę lub wymioty. Należy wtedy szczególnie zadbać o jego nawodnienie. Woda czy herbata ziołowa mogą nie wystarczyć. Trzeba zaopatrzyć się w specjalne płyny doustne dostępne w aptekach. Występuje ich ogromna gama smakowa dzięki czemu dziecko chętnie wypije preparat. Istnieją też środki nawadniające, które zawierają smektyn- co skraca czas trwania biegunki. Ponadto ważne jest unikanie napojów zawierających kofeinę (np. cola), które mają działanie moczopędne. Instytut Żywności i Żywienia podaje, że dziecko powinno wypijać 100 ml wody na każdy kilogram swojego ciała, dotyczy to maluchów do 10 kilogramów. Na kolejne 10 kilogramów przypada 50 ml. Jeśli Twoja pociecha pije mniej, niż jest to zalecane, grożą mu zaparcia, kamica nerkowa a nawet kłopoty ze stawami. Po za tym, odwodniony organizm gromadzi wodę w sobie, wiążą się z tym występujące obrzęki.